Marmitako (prawdopodobna wersja z XVII-XVIII wieku)

Pochodzenie Marmitako

Marmitako to tradycyjna potrawa kuchni baskijskiej, szczególnie związana z rybakami i marynarzami Zatoki Biskajskiej. Nazwa pochodzi od naczynia, w którym potrawa była przygotowywana: "marmita", czyli dużego metalowego garnka, w którym rybacy gotowali posiłki po długim dniu spędzonym na morzu. Danie to powstało z potrzeby, w kontekście skromnej kuchni, wykorzystującej najprostsze i najbardziej dostępne składniki tamtych czasów: ryby, ziemniaki, warzywa i czasami zioła.

Historia i Pochodzenie

Pochodzenie marmitako sięga dawnych baskijskich rybaków, którzy na morzu często musieli zadowolić się podstawowymi składnikami, by nakarmić załogę. Biały tuńczyk, obficie występujący w Zatoce Biskajskiej, był ulubioną rybą. Inne składniki, takie jak ziemniaki, cebula i papryka, były powszechnie uprawiane lub zdobywane podczas postojów. Danie stanowiło mieszankę warzyw i ryb gotowanych w jednym garnku, stąd jego nazwa. Ta prosta i mocna metoda gotowania stała się tradycją kulinarną.

Pierwsze Przepisy na Marmitako

Pierwsze przepisy na marmitako można było znaleźć w kuchniach rybaków, jednak z lokalnymi wariantami i dostosowaniami w zależności od dostępnych składników. Z biegiem czasu, gdy danie zyskiwało popularność, zostało wzbogacone i skodyfikowane. Wówczas nie było to jeszcze wyszukane danie, lecz raczej proste przygotowanie, mające na celu nakarmienie marynarzy po ciężkim dniu pracy na morzu.

Przypuszczalny Przepis na Marmitako (z XVII-XVIII wieku)

Oto rekonstrukcja tego, jak mogła wyglądać pierwotna wersja przepisu na marmitako, bazująca na prostych zasadach tamtego okresu:

Składniki:

• 500 g białego tuńczyka (lub innej lokalnej ryby morskiej, jak makrela czy dorsz, jeśli tuńczyk nie był dostępny)
• 4 średnie ziemniaki
• 2 średnie cebule
• 1 zielona papryka
• 1 pomidor (lub trochę koncentratu pomidorowego, choć nie było to powszechnie używane w oryginalnych wersjach)
• 1 ząbek czosnku
• 1 litr wody (lub bulionu rybnego, jeśli dostępny)
• Oliwa z oliwek do smażenia
• Sól i pieprz do smaku
• Kilka gałązek pietruszki (opcjonalnie)

Przygotowanie:

1. Przygotowanie składników:

   • Obierz i pokrój ziemniaki na kostkę.
   • Drobno posiekaj cebulę i czosnek.
   • Pokrój paprykę w kostkę.
   • Jeśli używasz pomidora, nacinij go w kształcie krzyża, zanurz w wrzącej wodzie, aby łatwiej zdjąć skórkę, a następnie posiekaj.

2. Smażenie warzyw:

   • W dużym garnku rozgrzej trochę oliwy z oliwek.
   • Dodaj cebulę i czosnek, smaż aż staną się miękkie i lekko złociste.
   • Dodaj paprykę i pomidor (lub koncentrat pomidorowy), gotuj przez kilka minut, aż pomidor się rozpadnie.

3. Dodanie ziemniaków:

   • Dodaj pokrojone ziemniaki do garnka i dobrze wymieszaj z pozostałymi warzywami.
   • Zalej wodą (lub bulionem rybnym, jeśli masz), aż warzywa będą przykryte.
   • Gotuj na średnim ogniu przez około 20-30 minut, aż ziemniaki staną się miękkie.

4. Gotowanie ryby:

   • W międzyczasie pokrój tuńczyka na większe kawałki. Możesz go zamarynować w soli, pieprzu i oliwie z oliwek, ale nie było to powszechne w pierwotnych wersjach.
   • Kiedy ziemniaki będą prawie gotowe, dodaj rybę do garnka i gotuj przez 10-15 minut, aż ryba będzie całkowicie ugotowana i miękka.

5. Wykończenie i podanie:

   • Spróbuj i dopraw do smaku solą i pieprzem.
   • Podawaj gorące, udekorowane świeżą pietruszką, jeśli chcesz.

Uwagi:

• To danie nie wymagało dużej różnorodności składników, a celem było wykorzystanie tego, co rybacy mieli pod ręką.
• W pierwszych wersjach marmitako prawdopodobnie pomidory nie były używane systematycznie, a danie bywało bardziej skromne pod względem warzyw.
• Całość była gotowana w jednym garnku, co ułatwiało szybkie i proste przygotowanie.

Ewolucja Marmitako

Z biegiem czasu marmitako ewoluowało, pod wpływem dostępnych składników i lokalnej kultury kulinarnej. Papryka, pomidory, a czasami nawet chili, zostały dodane do bardziej współczesnych wersji dania. Również używana ryba zmieniała się w zależności od lokalnych preferencji i sezonów, jednak tuńczyk pozostaje tradycyjnym wyborem.

Podsumowanie

Marmitako to doskonały przykład kuchni przetrwania i prostoty z dawnych czasów, ale wciąż jest ikoną kuchni baskijskiej, oddając hołd kulinarnemu dziedzictwu rybaków Zatoki Biskajskiej. Przejście od tradycyjnej wersji do współczesnej pokazuje, jak przepisy ewoluują, pozostając wiernymi swoim korzeniom, łącząc historię i smaki.